قضیه شرطیه مهملهقضیه شرطیه مهمله، به‌معنای قضیه شرطیه فاقد سور دالّ بر کیفیت اتصال یا انفصال مقدم و تالی نسبت به زمان‌ها و حالات موضوع است. ۱ - توضیح اصطلاحقضیه شرطیه مهمله قضیه‌ای است که در آن به ثبوت یا نفی اتصال یا انفصال میان مقدَّم و تالی، بدون توجه به عمومیت و کلیت، یا خصوصیت و جزئیت احوال و ازمان مقدم حکم شده باشد. [۱]
فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان، ص۷۱-۷۲.
[۲]
ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۵۰-۵۱.
[۵]
شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۹۵-۹۷.
قضیه شرطیه مهمله به لحاظ اتصال و یا انفصال حکم، به "قضیه متصله مهمله" و "قضیه منفصله مهمله" تقسیم می‌شود. و هر یک از این دو با توجه به کیفیت حکم، به موجبه و سالبه تقسیم می‌شوند. در نتیجه قضیه شرطیه مهمله چهار قسم خواهد داشت: ۱. قضیه متصله مهمله موجبه؛ مانند: "ان کانت الشمس طالعة فالنهار موجود". ۲. قضیه متصله مهمله سالبه؛ مانند: "لیس ان کانت الشمس طالعة فاللیل موجود". ۳. قضیه منفصله مهمله موجبه؛ مانند: "امّا ان تکون الشمس طالعة و امّا ان لا یکون النهار موجوداً". ۴. قضیه منفصله مهمله سالبه؛ مانند: "لیس امّا ان تکون الشمس طالعة و امّا ان یکون النهار موجوداً". [۷]
تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۶۸.
[۸]
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۲، ص۲۶۲.
[۹]
مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۹۱.
[۱۰]
گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۱۳.
۲ - مستندات مقالهدر تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • گرامی، محمدعلی، منطق مقارن. • شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق). • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد. • فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان. • ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل. • ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق). • تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق. • مظفر، محمدرضا، المنطق. • علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید. • خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس. • مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه. ۳ - پانویس
۴ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «قضیه شرطیه مهمله»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۳/۲۰. |